Financiering

Gecontracteerde beleggingen

Obligaties
Dit betreffen de obligaties in voormalig Fonds Uiver. Deze belegging bestaat uit zes obligaties van de BNG en hebben een goede tot zeer goede kredietwaardigheid. In de komende 5 jaar vervallen deze obligaties vanwege contractuele einddata. Het gemiddelde rentepercentage is 4,35%. De rente- en aflossingsbedragen worden opgenomen in de totale gemeentelijke liquiditeitspositie. De boekwaarde van de beleggingen ultimo 2025 is € 38 mln. en de opgelopen rente € 57 mln.

Belegging Meewind
Meewind is een fonds dat particulieren, overheden en bedrijven de kans biedt te participeren in duurzame energieprojecten. De gemeente Den Haag heeft vanaf 2009 een participatie in subfonds Zeewind van € 9,7 mln., een groot windmolenpark op het Belgische gedeelte van de Noordzee. De marktwaarde van Meewind op 31 december 2023 bedroeg € 11,2 mln. De gemeente verwacht in 2025 € 0,8 mln. dividend te ontvangen.

Voorziening belegging obligaties en belegging Meewind
De belegging bestaat uit gekochte obligaties van banken met een goede tot zeer goede kredietwaardigheid. In de portefeuille kan een risico ontstaan wanneer gedurende de looptijd de kredietwaardigheid van de banken waarin is belegd onder druk komt te staan of neerwaarts wordt bijgesteld. Mogelijk ontstaat daardoor het risico van koersverlies bij verkoop. Dit risico wordt door de beheerder van deze portefeuille (ASR Vermogensbeheer) als klein beschouwd. Voor de belegging in het windmolenpark Meewind is geen voorziening getroffen omdat de marktwaarde hoger is dan de boekwaarde.

Overige uitzettingen

Om een impuls te geven aan de Haagse woningmarkt is de gemeente Den Haag voor één jaar, van 1 maart 2014 tot 1 maart 2015, startersleningen gaan verstrekken. Na afloop van de looptijd van de leningen wordt de storting terugontvangen.

Om de zelfbouw voor lagere inkomens toegankelijk te maken is de gemeente Den Haag gestart met de Startersregeling Ik Bouw Betrouwbaar (IBB), waarbij gebruik is gemaakt van een bestaande formule van de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten (Svn). In 2016 (RIS 291200) is ingestemd met het beschikbaar stellen van maximaal € 1,95 mln. Aanvullend is in 2018 € 0,125 mln. en in 2023 € 1,586 mln. gestort in het fonds voor het verstrekken van leningen. Na afloop van de looptijd van de leningen wordt het uitstaande bedrag terugontvangen. De IbbStarterslening valt onder de Nationale Hypotheekgarantie (NHG), waardoor geen risicovoorziening getroffen hoeft te worden.

Korte liquiditeiten

Betalingsverkeer
Op 30 juni 2023 liep het contract voor de bancaire dienstverlening met de BNG Bank af. De BNG Bank heeft aangeboden om het contract met 2 jaar te verlengen tot 1 juli 2025. De gemeente is hiermee akkoord gegaan. Hierdoor heeft de gemeente voldoende tijd om het gemeentelijke betaallandschap (betaalapplicaties, -data en -processen) te actualiseren, zodat een zorgvuldige aanbesteding van het betalingsverkeer kan plaatsvinden. In het eerste kwartaal van 2024 is de overeenkomst weer met 1 jaar verlengd tot 1 juli 2026.

Liquiditeitsprognose
Uitgangspunt voor de raming van de liquiditeitsprognose is de meerjarenbegroting (o.b.v. lasten en baten). Deze wordt vertaald naar daadwerkelijke inkomsten en uitgaven en in het bijzonder de ontwikkelingen op grote projecten en investeringen. De liquiditeitsprognose wordt periodiek geactualiseerd. Hierbij wordt rekening gehouden met de verwachte ontwikkelingen in de inkomsten en uitgaven uit de exploitatie, investeringsuitgaven, inkomsten uit de beleggingsportefeuille en de rente- en aflossingsbedragen uit de leningenportefeuille.

Liquiditeitspositie
De gemeente sluit 2024 naar verwachting af met een liquiditeitsoverschot van circa € 660 mln. (ultimo 2023: € 700 mln.). Dit overschot heeft een aantal oorzaken. De belangrijkste oorzaak is het achterblijven van investeringsuitgaven. Tegelijkertijd waren de inkomsten door extra (coronaherstel)bijdragen van het Rijk (in 2021 en 2022) hoger dan verwacht. Verder zijn in 2023 veel subsidies van het Rijk ontvangen, waarbij de uitgaven van die subsidies pas ná 2023 zullen plaatsvinden.

Voor 2025 wordt een gemiddeld liquiditeitsoverschot van circa € 600 mln. verwacht. In 2026 en 2027 neemt het liquiditeitsoverschot (verder) af en de verwachting is dat er pas eind 2027 een financieringsbehoefte ontstaat. De toenemende financieringsbehoefte wordt enerzijds veroorzaakt door (eind)aflossingen op eerder opgenomen langlopende leningen en anderzijds door voorgenomen investeringen. Daarnaast komen de komende jaren de plannen die gedekt worden uit de Enecogelden verder ten uitvoer. De financieringsbehoefte zal gefinancierd worden door het aantrekken van kortlopende leningen bij financiële instellingen en andere gemeenten.

Schatkistbankieren
Het achterblijven van uitgaven leidt ertoe dat de gemeente veel middelen op de bankrekening heeft staan, die zij pas de komende jaren gaat uitgeven. Tot die tijd worden de overtollige middelen (verplicht) bij de schatkist van het Rijk gestald (schatkistbankieren). Dit gebeurt vanaf een drempelbedrag. Voor 2025 bedraagt het drempelbedrag circa € 15,6 mln. Er is een uitzondering op het schatkistbankieren. Het uitlenen aan medeoverheden (onderling uitlenen) is volgens de Wet fido (Wet financiering decentrale overheden) ook toegestaan. Het schatkistbankieren levert geld op. Het Rijk vergoedt de gemeente op basis van de huidige rentetarieven en die zijn de afgelopen jaren gestegen (van 0% naar circa 4%). Voor 2025 wordt een gemiddelde rentevergoeding van circa 3% verwacht. Over het gemiddelde liquiditeitsoverschot van 2025 van circa € 600 mln. zal naar verwachting circa  € 19 mln. aan rente worden ontvangen.

Rekening-courant
Deze kan dienen ter voorziening in een kortlopende financieringsbehoefte. De gemeente heeft met de BNG Bank (huisbankier) een overeenkomst afgesloten voor een rekening-courant faciliteit. De faciliteit bij de BNG Bank is € 100 mln. Voordeel van een rekening-courant krediet ten opzichte van een (kasgeld)lening is het maatwerk karakter: het kan worden opgenomen tot ieder gewenst niveau en voor elke gewenste periode. Rente wordt berekend op dagbasis en is slechts verschuldigd over het werkelijk opgenomen bedrag. Tegenover dit voordeel staat als nadeel dat rekeningcourantkrediet relatief duur is en dat over creditposities veelal een lage rente wordt vergoed. Het gebruik van deze financieringsvorm wordt door de gemeente om die reden zoveel mogelijk beperkt en dient alleen om tussentijdse pieken (onverwachte ontvangsten) en dalen (onverwachte betalingen) op te vangen.