Mobiliteit

We verbeteren de verkeersveiligheid met het uitgangspunt dat iedere verkeersdeelnemer veilig thuis moet komen. We willen een goed bereikbare stad waarin we het fietsgebruik vergroten, inzetten op toegankelijke en betaalbare deelmobiliteit en naar een toekomstbestendig emissievrij mobiliteitssysteem toewerken. Openbaar vervoer is daarbij een duurzame en efficiënte vorm van mobiliteit in de stad. Wij zetten daarom in op kwalitatief hoogwaardig openbaar vervoer met hoge capaciteit en frequentie dat betaalbaar, duurzaam, inclusief en toegankelijk is voor iedereen. Hiermee zorgen we voor een goede verbinding binnen zowel de stad als de metropoolregio.
De auto heeft een plek op de doorgaande hoofdwegen en 80% van de stad maken we 30km/u. Hiermee kunnen bewoners naar werk komen, mantelzorg verlenen of op bezoek gaan bij familie. We stimuleren dat korte ritten onder de 2,5 kilometer niet met de auto worden gemaakt.

Netwerkstrategie
De claim op de openbare ruimte wordt steeds groter, terwijl de beschikbare openbare ruimte niet groter wordt. Er moeten scherpe keuzes worden gemaakt over hoe om te gaan met de schaarse ruimte. De Netwerkstrategie geeft de handvatten voor deze keuzes door inzicht te geven in gebieden waar verschillende modaliteiten concurreren om dezelfde ruimte.
De Netwerkstrategie beschrijft de visie op goed functionerende fysieke netwerken voor voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en auto’s in de stad en de samenhang tussen die netwerken. Het geeft aan hoe de verschillende mobiliteitsnetwerken zich moeten ontwikkelen op een manier zodat de stad in de toekomst leefbaar, veilig en bereikbaar blijft. Samengevoegd vormen ze een multimodaal netwerk waarin de netwerken elkaar versterken en ontlasten. Deze multimodale afweging maakt mogelijk dat iedere vervoerssoort optimaal wordt ingezet zodat er in de toekomst aan de steeds groter wordende vervoersvraag voldaan kan worden.

Verkeersveiligheid
De verkeersveiligheid in Den Haag is in 2023 afgenomen. Dit onwenselijk en daarom zetten we ons in 2025 onverminderd in voor het veiliger maken van de infrastructuur én het stimuleren van verkeersveilig gedrag. Met het uitvoeringsprogramma verkeersveiligheid (RIS313813 ) gaan we hiervoor in 2025 het volgende doen:

• We passen tien straten aan, deze gaan van 50 naar 30km/u. Drie grote projecten zijn Laan van Eik en Duinen, de Van Hogenhoucklaan en de Maurice Ravel weg. Ook bereiden we de herinrichting van 20 straten voor.
• We pakken zeventien blackspots in de stad op, uitvoerend of voorbereidend, zoals beschreven in het uitvoeringsprogramma, waaronder de vijfsprong Vaillantlaan, Hoefkade, Wouwermanstraat en de kruising Boylestraat, Fahrenheitstraat, Valkenboslaan, Weimarstraat.
• We gaan verder met het aanleggen van schoolzones waarbij het haal en breng gedrag een belangrijk aandachtspunt is; We starten met de Beresteinlaan. Deze wordt heringericht en de omgeving van elf scholen en één sportpark wordt aangepast om het verkeersveiliger te maken;
• We dringen er bij het Parket Centrale Verwerking Openbaar Ministerie (CVOM) op aan dat we op termijn de handhaving op snelheid in eigen beheer krijgen.
• Met de politie werken we samen om de handhaving op geluid, snelheid en asociaal gedrag aan te pakken. Bijvoorbeeld door het delen de gemeten snelheden door de SIDs (snelheid informatie displays) op basis waarin de politie op dit soort locaties effectief kan handhaven.

Duurzame Mobiliteit
De Werkagenda Duurzame Mobiliteit (RIS318678 ) draagt bij aan een beter klimaat, schonere luchtkwaliteit en een gezondere leefomgeving en heeft ook een positieve invloed op een bereikbare stad. Dit doen we onder andere door de invoering van de zero emissie-zone in het centrum (vanaf 2025) en toewerken naar de uitbreiding van de zero emissie- zone richting de kust (in 2026). De strategische doelen van de mobiliteitstransitie waar de Werkagenda Duurzame Mobiliteit met name aan bijdraagt zijn schone en efficiënte mobiliteit. Hiermee zetten we belangrijke stappen in:

1. Verminderen van het aantal vervoersbewegingen van voertuigen met fossiele brandstoffen en het verlagen van het aantal gereisde kilometers.
2. Veranderen van het reisgedrag om zo een modal shift naar efficiëntere en duurzamere alternatieven te bewerkstelligen. Bijvoorbeeld van auto naar lopen, fietsen en OV.

Verschonen van bestaande vervoerwijzen: uitstoot van CO2, NOx en fijnstof verminderen door een transitie naar Zero Emissie (ZE) voertuigen.

Lopen
In de strategie Mobiliteitstransitie is onderkend dat een prominentere plek geven aan de voetganger een belangrijk middel is om de gestelde doelen te behalen. We hebben echter nog geen beleid op het gebied van lopen. In 2025 komen we met een visie op lopen met als doel de positie van de voetganger in de openbare ruimte te versterken.   

Fiets
In 2025 werken we verder met het bestaande uitvoeringsprogramma 'Ruim baan voor fiets 2020-2025' (RIS 306923 ). Ook na 2025 zetten we in op meer fietsroutes en stellen we daarom voor de periode 2026 – 2030 een nieuw uitvoeringsprogramma op voor de fiets en leggen dit in 2025 voor aan de raad.

In 2025 werken we aan de volgende fietsroutes:

• De Sterfietsroute Scheveningen Dorp ronden we af: Scheveningseweg, tussen Laan van Meerdervoort en Carnegielaan (RIS303022 ), samen met de herinrichting van de Zeestraat (RIS312715 ) ontstaat een aantrekkelijke fietsverbinding tussen Scheveningen en het centrum.
• De Hoefkade (RIS318290 ) wordt uitgewerkt in een definitief ontwerp/bestek en er vinden werkzaamheden plaats voor de voorbereiding.
• De Pletterijkade wordt aangepast naar een fietsstraat en het Rijswijkseplein wordt aangepast met een nieuwe fietsoversteek (RIS318908 )
• De Gedempte Gracht / Gedempte Burgwal wordt een fietsvriendelijke stadstraat (RIS315503 );
• De aanleg van een fietsstraat op de Sterfietsroute Leidsestraatweg (RIS313039 ) en Westvlietweg – Park Nabij (RIS317339 );
• De aanleg van een vrijliggend fietspad op de Maanweg (RIS318149 ).

Daarnaast werken we, in overleg met de stad, aan de planvoorbereiding van de volgende fietsprojecten:

• De Metropolitane fietsroute Den Haag – Pijnacker (zie ook No-Regret) en Metropolitane fietsroutes Den Haag – Westland;
• Het ontwerp van een fietsstraat op het Trekvlietplein en een fiets- en voetgangersbrug als onderdeel van de Sterfietsroute Verlengde Velostrada eerste fase (RIS295806 );
• De fietsvoorzieningen voor de Dierenselaan, Steijnlaan en Escamplaan op de Sterfietsroute Vroondaal;
• Het ontwerp voor een fietsstraat op de Kranenburweg als onderdeel van de Sterfietsroute Scheveningen – Haven;
• De fietsroute van het Nassauplein, de Kerkhoflaan, het kruispunt Dr. Aletta Jacobsweg-Kerkhoflaan als onderdeel van de Sterfietsroute Scheveningen – Bad;
• Fietsroute aan de Plesmanweg/Badhuisweg tussen de rotonde Nieuwe Parklaan en de Pompstationsweg als onderdeel van de sterfietsroute Meijendel;
• De hoofdfietsroutes: Elandstraat tussen de Vondelstraat/Zoutmanstraat en de Waldeck Pyrmontkade, Schenkkade tussen de Juliana van Stolberglaan en de Carolina van Nassaustraat, Vreeswijkstraat tussen de Soestdijksekade en Driebergenstraat en Zonweg tussen de Binckhorstlaan en Regulusweg.

Fietsen is voor alle Hagenaars en bezoekers. Het is goedkoop, toegankelijk, snel, schoon en gezond.
Daarom werken we verder aan de verbetering van de positie van de fiets door:

• de laatste delen van tegelfietspaden om te zetten naar rood asfalt;
• de doorstroming van fietsers op kruispunten te verbeteren. Dit doen we tegelijktijdig met de vervanging van verkeerslichten zodat er fysiek ook meer plek voor fietsers wordt gemaakt, zoals op het kruispunt Van Alkemadelaan - Pompstationsweg.

In samenwerking met het Rijk en andere gemeenten werken we aan de City Deal 'Fietsen voor Iedereen' zodat ook mensen voor wie fietsen minder vanzelfsprekend is, kiezen voor de fiets als vervoermiddel. Dit doen we met de volgende activiteiten:

• Het fietsen wordt gestimuleerd met de communicatiecampagne Den Haag Fietst! en met fietsevenementen zoals de Fietslichtjesparade.
• We gaan door met het Kinderfietsenplan Den Haag om alle kinderen een fiets te bieden en starten met een fietsenplan voor iedereen, ook volwassenen.
• We geven fietslessen aan volwassenen in de wijken door de inzet van buurtsport-coaches en vrijwillige fietscoaches.

Openbaar vervoer
Voor de invoering van de nieuwe toegankelijkere en ruimere trams is aanpassing vereist aan onze infrastructuur in de stad. Voor een aantal lijnen is deze infrastructuur al aangepast en rijden deze nieuwe trams al. Voor de lijnen 6 en 12 moet dit nog plaatsvinden. Komende jaren (2025-2028) wordt gewerkt aan de voorbereiding en uitvoering voor het aanpassen van de infrastructuur voor de lijnen 6 en 12 (RIS300911 ). De rotonde Duinstraat (RIS299754 ) en de in- en uitrukroute Duinstraat (RIS312975 ) worden in 2025 gerealiseerd. Hiermee worden de belangrijkste werkzaamheden voor lijn 1 afgerond.

Om ervoor te zorgen dat reizigers beter gebruik maken van het openbaar vervoer werkt de gemeente:

• Aan een pilot om fietsparkeren en mobiliteitshubs te ontwikkelen bij OV-knooppunten.
• Samen met de HTM aan de sociale veiligheid op de tram, door een bijdrage te leveren voor conducteurs op de tram, naast de subsidie van de MRDH.
• Aan het project OV-coach waarbij reizigers met een beperking ondersteuning krijgen en we voeren de haltestrategie uit zodat alle haltes toegankelijk zijn voor reizigers.
• Aan de pilot ‘gratis ov voor kinderen van 4 t/m 11 jaar’ (RIS318531 ) en doelgroepen ov.
• Aan betaalbaar openbaar vervoer voor bewoners van nieuwbouwprojecten door samen met HTM aantrekkelijke abonnementen aan te bieden.
• Aan een lobby voor een internationale treinverbinding voor het traject Den Haag – Brussel.

Schaalsprong OV
Met Schaalsprong OV(RIS303479) verbeteren we het OV en geven we een upgrade aan drie corridors: Koningscorridor, Zuidwestlandcorridor en de Oude Lijn. 

• De Koningscorridor: (i) planuitwerking van de HOV-verbinding CID-Binckhorst, (ii) een verkenning hoe een toenemend aantal trams Den Haag Centraal kan passeren en (iii) verkenning naar varianten van aansluiting tramnetwerk vanaf Madurodam via het Telderstracé naar de Internationale Zone.   

• De Zuidwestlandcorridor: (i) planuitwerking voor gekoppeld rijden op -ten minste- Randstadrail 4, (ii) uitwerken (pre)verkenning middendeel: streven een startbeslissing in BO MIRT eind 2025, (iii) uitwerken verdiepende studie naar HOV-verbinding Zuidwest-Westland en toewerken naar een startbeslissing in BO MIRT, (iv) planuitwerking van korte termijn maatregelen voor Mobiliteitshub Moerwijk als HagaHUB, opstellen  handelingsperspectief Mobiliteitshub Uithof.   

• De Oude lijn: (i) MIRT Verkenning station Laan van NOI, (ii) MIRT Verkenning (meer) City Sprinters & Nieuwe Stations tussen Dordrecht en Den Haag Centraal. 

Deelmobiliteit en Mobiliteitshubs
In het kader van deelmobiliteit en mobiliteithubs werken we (verder) aan:

• De uitrol van buurtmobiliteitshubs en het verkennen van de mogelijkheid van betalen naar gebruik van de openbare ruimte door deeltweewieler aanbieders;
• Het opschalen en opstarten van autodeelgroepen;
• Een verkenning naar strategische uitbreiding van deelautoplekken;
• De verdere verbetering van ons P+R systeem en er komt een online reserveringssysteem voor P+R en Park + Beach;
• Onderzoek naar de mogelijke verplaatsing van P+R Hoornwijck naar de N-Kavel

Mobiliteit Kust
Het programma Mobiliteit Kust heeft als doel dát te doen wat nodig is om de hele Haagse kust, van het Zwarte Pad op Scheveningen tot en met Kijkduin, goed bereikbaar te houden.

Wat gaan we hiervoor doen in 2025?

• We pakkken de fietsparkeeroverlast langs de kust aan met pop-upstallingen en fietscoaches en we werken aan nieuwe, inpandige stallingsvoorzieningen.
• Onderzoeken hoe station Laan van NOI beter te benutten is als beach-hub en toegangspoort vanuit Zoetermeer/Leiden/Haarlem/Amsterdam tot de kust.
• Park+Beach uitbreiden met extra parkeerlocaties. Ook bereiden we de integratie van Park+Beach in bestaande Mobility as a service -platforms voor.

Straten, wegen en lanen
In 2025 werken we verder aan het Uitvoeringsprogramma van de Kadernota Straten, Wegen en Lanen (SWL) 2020-2024 (RIS307216 ). Dit uitvoeringsprogramma draagt bij aan een duurzaam veilige inrichting van het verkeersnetwerk in de stad. Door er voor te zorgen dat het autoverkeer vooral op het stedelijke hoofdnetwerk rijdt, is het mogelijk om de straten in woonwijken autoluwer te maken en in te richten als 30 km/uur straat. De projecten waar in 2025 aan gewerkt wordt zijn onder andere:

• Het opstellen van een ontwerp voor de ongelijkvloerse kruising Erasmusweg/Lozerlaan en met de provincie en MRDH nader afspraken maken over de verdere planvorming en financiering;
• De laatste fase van de voorbereiding voor de uitvoering van verkeersmaatregelen op de Laan van Wateringse Veld;
• De uitwerking van een voorontwerp voor een maaiveldoplossing voor de Zevensprong, zodat verdere besluitvorming kan plaatsvinden. En voor de lange termijn stellen we een voorkeursvariant voor de verkeersafwikkeling op het plan en de directe omgeving vast;
• De aanpassing van het Hildebrandplein wordt in een voorontwerp uitgewerkt, zodat eind 2025 verdere besluitvorming kan plaatsvinden.

Bereikbaarheid en verkeersmanagement
We dragen bij aan een veilige reis met een betrouwbare reistijd door programmering van, afstemming tussen en communicatie over de geplande bouwwerkzaamheden, wegwerkzaamheden en evenementen met impact op het hoofdnetwerk. We kijken ver vooruit, brengen initiatiefnemers vroegtijdig bij elkaar en dragen bij aan samenhang en logica tussen al deze activiteiten in 2025 en daarna. Bijzondere projecten in 2025 zijn de NAVO-top in juni 2025, waarbij Johan de Wittlaan 12 weken zal zijn afgesloten voor doorgaand autoverkeer, het groot onderhoud Hubertustunnel en het viaduct, het groot onderhoud Erasmusplein (asfalt, riool en verkeersregelinstallaties), de werkzaamheden aan de Pletterijkade (vervanging kade en herinrichting openbare ruimte).

Voor het informeren en sturen van verkeer (via de verkeerscentrale) wordt in 2025 stapsgewijs een nieuw systeem in gebruik genomen waarmee de wegkantsystemen worden bewaakt en bediend. Dat systeem wordt in samenwerking met gemeente Rotterdam en Provincie Zuid-Holland aangekocht. Ook vervangen we de verkeersregelinstallaties van 13 Haagse kruisingen, naast het structurele jaarrond beheer en onderhoud van assets als verkeersregelinstallaties, dynamische route informatiepanelen en verkeerscamera’s. Met de gemeente Leidschendam-Voorburg, Rijkswaterstaat en HTM onderzoeken we hoe de bereikbaarheid van de The Mall of The Netherlands kan worden verbeterd en de doorstroming voor de auto naar Scheveningen gegarandeerd blijft.

De beweegbare verkeerspalen (pollers) en automatische kentekenplaat herkenning (ANPR) worden geplaatst om de veiligheid en de doorstroming van het verkeer te bevorderen. Deze voorzieningen vormen de juridische basis voor het handelen van de weggebruiker. In 2025 gaan we:

• regulier beheer en onderhoud uitvoeren. Daarnaast gaan we vanwege einde levensduur vier pollerinstallaties vervangen.
• de voorbereidingen starten voor een grootschalige overstap van pollerinstallaties naar ANPR-systeem, bestaande uit een Europese aanbesteding en de uitwerking van een integraal selectief toegangsbeleid voor de stad.  

• starten we met een pilot op de pollerlocatie Hoefkade/Parellelweg om deze te vervangen door een camera. De verwachte oplevering is in 2026.

No-Regret-mobiliteitsmaatregelen Binckhorst
Het No-Regret pakket is de eerste fase van de verkenning naar de regionale bereikbaarheid in 2040 van het gebied Central Innovation District (CID)-Binckhorst. Een totaalpakket aan mobiliteitsmaatregelen is noodzakelijk om de verstedelijkingsopgave in de Binckhorst te kunnen realiseren (RIS303062) . In 2025 vinden de volgende werkzaamheden plaats binnen het thema No-Regret:

• Realisatie vrije busbaan langs Binckhorstlaan tussen Zonweg en Mercuriusweg (RIS317365 ), waarbij we met HTM kijken hoe bus 28 op korte termijn weer door het gebied kan rijden.
• De aanpassingen van de verkeerslichtenregeling voor een comfortabele fietsoversteek op het kruispunt Maanweg / Regulusweg richting Voorburg worden verder onderzocht en indien mogelijk gerealiseerd.
• Afhankelijk van de uitkomsten van de eerste (verkennings-)fase naar het stimuleren van gezamenlijke bedrijfsafvalinzameling, wordt dit verder opgepakt in 2025.
• Voorbereiding van de realisatie van de onderdoorgang Trekvlietbrug voor fietsers en langzaam verkeer (RIS312646 ).
• Planvoorbereiding, opstellen van een voorontwerp voor een (tijdelijke) fietsroute in Binckhorst Noord-West.
• We zetten in om samen met de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Rijswijk, Provincie Zuid-Holland en de MRDH te komen tot een voorkeursvariant voor de Nieuwe Tolbrug, daaropvolgend vindt verdere planvoorbereiding plaats van deze metropolitane fietsoute Pijnacker – Den Haag Centrum.
• Start van de uitvoering Verlengde Velostrada, schakel 2 (RIS317169 ) op het deeltraject in Voorburg en start van het verleggen van kabels en leiding op het deeltraject op de Binckhorst. Daarnaast gaat ProRail verder met de planvoorbereiding voor de realisatie van een nieuw fietsviaduct over het spoor.

Toelichting lasten
Om een kwalitatief hoogwaardig betaalbaar en toegankelijk openbaar vervoer te creëren besteden we € 16,8  mln. Hiervan wordt € 14,5 mln. besteed aan projecten die tot doel hebben het aantal v,erplaatsingen met het openbaar vervoer toe te laten nemen, een veiliger openbaar vervoer, alsmede meer mensen aan te zetten tot het gebruik van het OV. Daarnaast bestaan de lasten uit € 2,3 mln. personeelslasten.

Voor een verkeersveilige, bereikbare de stad is € 61,8 mln. begroot. Hiervan is € 18,6 mln. beschikbaar voor de uitvoering van verkeersprojecten in het kader van verkeersveiligheid, verkeerseducatie, doorstroming van het verkeer en mobiliteitstransitie. De kapitaallasten bedragen € 15,2 mln. Aan personele lasten wordt naar verwachting € 27,4 mln. besteed.

Toelichting baten
De baten voor een verkeersveilige en bereikbare stad bedragen € 2,8 mln. Hiervan is € 2,5 mln. van onttrekking uit reserves. Overige baten zijn € 0,3 mln.

Het parkeerbeleid heeft als doel om de dominantie van geparkeerde auto's in de openbare ruimte te verminderen, zodat er meer ruimte ontstaat voor groen, verblijven en spelen Daarnaast willen we het gebruik van de fiets stimuleren door het aantal fietsparkeerplekken uit te breiden en beter te benutten. Tot slot heeft het (fiets)parkeerbeleid tot doel om overlast van geparkeerde auto’s en fietsen te verminderen.

Parkeren
Het parkeerbeleid (RIS308711) en de uitvoering daarvan heeft als doel een gezondere, verkeersveiligere en schonere leefomgeving door de onnodige aanwezigheid van geparkeerde auto’s op straat te verminderen. We gaan hiervoor:

• In (vrijwel) de hele stad betaald parkeren invoeren, uitgezonderd Leidschenveen-Ypenburg, Wateringsveld en Vroondaal. In 2025 wordt betaald parkeren ingevoerd in o.a. Kijkduin, Erasmusveld-Midden en delen van Zuidwest (Dreven, Zichten, Gaarden) en Binckhorst.
• Verder werken aan het beter benutten van parkeergarages en -terreinen in de stad. We onderzoeken hoe we het parkeerverwijssysteem in het centrum en op Scheveningen kunnen verbeteren.
• Voor grote voertuigen en touringcars meer alternatieve locaties om te parkeren zoeken en aanleggen.
• Starten met de ontwikkeling van een integrale nota parkeernormen: fiets- en autoparkeernormen worden hierin gecombineerd. Dit is belangrijk, omdat de ruimte in de stad schaars is en een goede verdeling van de ruimte nodig is voor een leefbare stad.
• renovatie volautomatische autoberging Apeldoornselaan.
• het parkeervergunningssysteem wordt de komende jaren gemoderniseerd en daarbij wordt ook de administratie voor het parkeren op eigen terrein (POET) geautomatiseerd.

Fietsparkeren
In 2025 werken we verder aan projecten uit het Uitvoeringsprogramma Ruim baan voor de fiets 2020-2025 (RIS306923 ):

• We stellen een nieuw fietsparkeerkader vast en werken in 2025 aan nieuwe kwalitatieve eisen voor fietsenstallingen en een integrale parkeernormennota waar het fietsparkeren een onderdeel van is;
• We onderzoeken nieuwe locaties voor fietsenstallingen, met name in het centrum en bij de kust;
• In 2025 realiseren we het merendeel van de circa 400 geplande fietsparkeerplekken in Duinoord. We beginnen met de meest voor de hand liggende plekken.  (RIS318456 );
• We evalueren de wijkaanpak fietsparkeren naar aanleiding van het project in Duinoord. Aan de hand daarvan krijgt de aanpak in de wijken Geuzen- en Statenkwartier, Bezuidenhout-Oost en Regentesse- en Valkenboskwartier een vervolg.
• We verkennen de mogelijkheden voor een extra fietsenstalling bij Laan van NOI en schonen de stalling bij Moerwijk op en breiden deze waar mogelijk uit.

Toelichting lasten

In 2025 is op de activiteit Parkeren € 48,9 mln. begroot. Voor  de uitvoering van het parkeerbeleid is € 32,6 mln. begroot, waarvan € 7,0 mln. voor personele lasten. Voor de handhaving van parkeren is € 7,9 mln. begroot waarvan € 7,6 mln. voor personele lasten.  € 4,5 mln. heeft betrekking op het dagelijkse beheer en exploitatie van de bewaakte Biesieklette fietsenstallingen. Voor het beheer en de vervanging van de daken van de stallingsgarages is € 2,3 mln. beschikbaar. De kapitaalslasten bedragen€ 1,6 mln.

Toelichting baten

De baten van € 3,1 mln bestaan uit € 2,4 mln. voor onttrekkingen reserves. Daarnaast ontvangen we huuropbrengsten voor € 0,7 mln.