Openbare orde en veiligheid

Haags veiligheidsbeleid: de intensiveringen
In het Integraal Veiligheidsplan 2023-2026 worden drie thema’s benoemd waarop intensiveringen plaatsvinden om de ambitie te bereiken.

1. Het verbeteren van de veiligheid in buurten en wijken door een gebiedsgerichte, integrale aanpak van onveiligheid, waarbij gebruik wordt gemaakt van een informatie gestuurde en probleemgerichte benadering.
2. Het terugdringen van ondermijnde criminaliteit.
3. Het terugdringen van jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit.

Samen met de politie en vele andere partners zet de gemeente zich iedere dag in om de veiligheid in buurten en wijken in de stad te verbeteren en openbare ordeverstoringen te voorkomen. Daarnaast verdienen ook de thema’s digitale veiligheid, cybercrime, gedigitaliseerde criminaliteit en maatschappelijk ongenoegen bijzondere aandacht. Daarnaast wil het college voldoende ruimte houden om flexibel in te kunnen spelen op actuele problemen en incidenten

1.    Gebiedsgerichte, integrale aanpak met een informatie-gestuurde, probleemgerichte inzet

De veiligheid in de wijken verbeteren we door een gebiedsgerichte focus in samenwerking met partners. Ook in de komende periode geeft de gemeente prioriteit aan gebieden waar de leefbaarheid en veiligheid  onder druk staan. We gaan door met de aanpak van investeringsgebieden: de Zevensprong, Weimarstraat/Beeklaan, de Van Baerlestraat/Jan Luykenlaan, Duindorp, Rustenburg-Oostbroek, Transvaal, Schilderswijk en Laak Centraal. De gemeente werkt aan een gerichte, robuuste, meerjarige, integrale aanpak van de problemen en hun oorzaken (RIS307114 ). De extra middelen voor investeringsgebieden worden ingezet om de leefbaarheid en veiligheid in de wijken te verbeteren. Dit doen we door de inrichting in de openbare ruimte aan te passen, extra voorzieningen voor jeugd en kwetsbare doelgroepen mogelijk te maken en bewoners- en ondernemersparticipatie te ondersteunen. Hiernaast blijven repressieve maatregelen ook van belang om excessen te voorkomen. Daarom is er extra inzet op handhaving, openbare orde en aanpak op ondermijning in deze wijken. Deze inzet komt bovenop de reguliere inzet.
Veiligheidsregisseurs werken in de stadsdelen aan hardnekkige overlast en criminaliteitsproblemen. Zij vormen een belangrijke schakel tussen beleid en uitvoering. Zij kennen het stadsdeel door en door en staan in verbinding met de lokale uitvoerder, de beleidsmakers en de burgemeester. De veiligheidsregisseurs werken in alle stadsdelen en zijn gekoppeld aan de Haagse politiebureaus. Het is de taak van de veiligheidsregisseur om verschillende maatregelen op het gebied van openbare orde en veiligheid te regisseren waar nodig. Enerzijds werkt de veiligheidsregisseur in de stadsdelen reactief bij overlast en incidenten.
Als er aanleiding is om contact op te nemen met bewoners of ondernemers, dan doet hij/zij dat. Bijvoorbeeld om omwonenden te informeren over de genomen veiligheidsmaatregelen van de gemeente. Anderzijds werkt de veiligheidsregisseur projectmatig en/of preventief wanneer de veiligheid in een gebied onder druk staat.
Denk hierbij aan de verschillende investeringsgebieden of een gebied waar al een langere tijd sprake is van ernstige overlast. De inzet is gericht op het (snel) de-escaleren van situaties of voorkomen dat escalatie ontstaat. Daarnaast zetten we in 2025 de integrale handhavingsacties (IHA's) voort. Met deze acties geeft de gemeente een duidelijk signaal af dat criminaliteit en overlast niet worden getolereerd in Den Haag.

2.    Langdurige aanpak van ondermijning

In Den Haag zijn criminele netwerken actief die veel geld verdienen met bijvoorbeeld drugshandel en mensenhandel (RIS304166 ). Dit geld wordt vervolgens geïnvesteerd in bijvoorbeeld vastgoed, horeca of andere vormen van bedrijvigheid. Onder- en bovenwereld raken langzaam met elkaar verweven. De gemeente blijft zich in 2025, samen met de veiligheidspartners, onverminderd inzetten om dit (sluimerende) proces en de ontwrichtende effecten hiervan in onze wijken tegen te gaan.
Het college streeft naar een veilige en weerbare samenleving. Door te signaleren, te voorkomen en te verstoren bestrijden wij ondermijnende criminaliteit in onze stad zo gericht en effectief mogelijk. Dit doen we veelal in de vorm van een gebiedsgerichte integrale aanpak, ingegeven vanuit de lokale problematiek en gericht op specifieke doelgroepen (RIS318428 ). Aandachtsvelden binnen de Haagse ondermijningsaanpak zijn drugs, mensenhandel en vastgoed. Het voorkomen en tegengaan van jonge aanwas (Preventie met Gezag), de stratenaanpak in investeringsgebieden (bedrijfsactiviteitenvergunning), de inzet van het Haags Economisch Interventieteam (HEIT) en de toepassing van de Bibob-toets (Gemeentelijk Bureau Bibob) maken in belangrijke mate deel uit van onze brede aanpak.
 
Specifieke activiteiten voor de aanpak van ondermijning in 2025:

• Invoeren vergunningplicht voor bedrijfsmatige activiteiten in een nieuw gebied (of specifieke branche). Handhaving vergunningplicht in bestaande gebieden: Weimarstraat/Beeklaan (RIS306648 ) en Van Baerlestraat/Jan Luykenlaan (RIS314549) en de Goeverneurlaan.
• Voortzetting gebiedsgerichte projectmatige aanpak van ondermijning in Scheveningen Haven. Samen met de andere partners in de haven wordt er gewerkt aan meer zicht en toezicht op de ondermijnende activiteiten op het water, het aanpakken van de gelegenheidsstructuren op de kade en het weerbaarder maken van het gebied.
• Toepassen in pilotvorm van het handelingskader voor meerderjarige straatdealers in samenwerking met politie en Openbaar Ministerie; het handelingskader omvat een combinatie van strafrechtelijke en bestuurlijke interventies (RIS317158 /RIS318882 ).
• Met de bevindingen uit de evaluatie van het Actieprogramma Mensenhandel 2020-2023 wordt een nieuw actieprogramma ontwikkeld.
• De bewustwordingscampagne “Ondermijning in beeld” zal op diverse locaties in de stad worden ingezet (RIS313212 ).
• Aanpak vastgoed in het kader van de ‘Citydeal transformatie binnensteden’; de aanpak van ondermijning vormt 1 van de pijlers binnen deze citydeal (RIS315746 ). In dat kader wordt gewerkt aan een diagnose-/analysemodel voor het in kaart brengen van kwetsbaarheden in een gebied en daarop aansluitende aanpak.
• Programma “Preventie met Gezag” (PmG) met als doel het voorkomen dat jongeren de (ondermijnende) criminaliteit ingaan of hier verder in afglijden (RIS314852 ). Dat willen we bereiken met een evenwichtige aanpak: met preventie én met gezag. Door perspectief te bieden aan jongeren en grenzen te stellen waar dit nodig is. We bieden perspectief aan jongeren in samenwerking met o.a. jongeren zelf, hun ouders, scholen, jongerenwerk en initiatieven om jongeren aan (bij)banen te helpen. Op die manier werpen we barrières op voor het toetreden tot de criminaliteit. We zorgen samen met o.a. politie met OM ervoor dat jongeren die stappen zetten in of voor de (ondermijnende) criminaliteit in beeld zijn en dat snel, zichtbaar en passend wordt ingegrepen om doorgroeien te voorkomen. PmG maakt onderdeel uit van het Nationaal Programma Zuidwest.
  

3.    Aanpak van jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit

Lokale persoonsgerichte aanpak
Den Haag werkt ook in 2025 met een lokale persoonsgerichte aanpak per basisteam van de politie. Dit heet Persoonsgerichte Aanpak (PGA) lokaal. Deze aanpak is met name bedoeld voor jongeren die zich schuldig maken aan High Impact Crimes (HIC's), jongeren in het bezit van verboden (steek)wapens, jonge aanwas in de drugscriminaliteit en jongeren zonder antecedenten met risicovol/overlastgevend gedrag. Concreet: iedereen die veelvuldig in beeld komt voor verstoring van de openbare orde en het veroorzaken van maatschappelijke onrust, krijgt een persoonlijk plan van aanpak. De samenwerking met de ketenpartners vanuit verschillende domeinen, zoals (jeugd)zorg, onderwijs, (jeugd-)reclassering, politie etc. is essentieel. Personen in de aanpak hebben vaak te maken met meervoudige problematiek, waaronder financiële problemen, werkloosheid, verslavingsproblematiek en/of hebben problemen op school en in de buurt. Met repressieve en preventieve interventies gericht op deze personen, wordt de overlast en criminaliteit die zij veroorzaken, teruggedrongen. Aan de uitvoering van deze integrale werkwijze ligt een Privacy convenant van PGA lokaal ten grondslag. De herijking van het convenant zal in de tweede helft van 2024 gereed zijn.
Voor jongeren die actief zijn in de ondermijnende (drugs)criminaliteit kan zeer intensieve ondersteuning door coaches vanuit het Top X team worden ingezet. Doen wat nodig is, zolang het nodig is, blijft hierin het uitgangspunt. Waar nodig wordt het gehele gezin betrokken in de aanpak. De interventie Top X beperkt zich niet meer tot een aantal wijken in Den Haag, maar is inmiddels stadsbreed inzetbaar. We zetten in op het versterken van bestaande structuren en het uitbreiden van de samenwerking met (lokale) netwerkpartners, waardoor we sneller en slagvaardiger kunnen interveniëren. Langdurige investering in deze groep moet zorgen voor een positief toekomstperspectief zonder criminaliteit.

Aanpak problematische jeugdgroepen
De Haagse groepsaanpak is ontwikkeld voor problematische jeugdgroepen en gebaseerd op het 7-stappenmodel (een landelijke werkwijze). Elk jaar inventariseren politie, Openbaar Ministerie (OM) en gemeente het aantal criminele, overlastgevende en hinderlijke jeugdgroepen. Daaruit volgt een passende, integrale aanpak, waarbij de intensiteit van de maatregelen en het aantal betrokken ketenpartners wordt afgestemd op de jeugdgroep. De grootste zorgen gaan uit naar de criminele jeugdgroepen, waarbij geweld dat te maken heeft met drugs en (steek)wapens de boventoon voert.

Met de integrale groepsaanpak wordt onder regie van de gemeente ingezet op drie sporen: (1) de persoon, (2) de groep en (3) de leefomgeving. Samen met onze ketenpartners wordt voor de individuele groepsleden een maatwerktraject aangeboden dat een combinatie van hulp, zorg en strafrecht omvat. Aanvullend wordt op groepsniveau gekeken naar de onderlinge verhoudingen, gedragingen en gezamenlijke kenmerken waarop ingezet kan worden. Ook wordt aandacht besteed aan factoren in de fysieke omgeving die samenhangen met de overlast en die aangepakt kunnen worden. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de veiligheidsregisseurs.
Rivaliserende jeugdgroepen zijn in conflict met elkaar en betrokken bij gewelddadige confrontaties. Ze houden zich over het algemeen niet aan de stadsgrenzen. Daarom werkt Den Haag samen met de gemeenten Delft en Zoetermeer, het OM, de politie en het Zorg- en Veiligheidshuis aan een versterkte regionale aanpak (RIS314082 ). Dit bevordert de samenhang tussen de aanpakken en zorgt ervoor dat knelpunten en trends gezamenlijk worden aangepakt.Het versterken van deze regionale aanpak wordt t/m 2025 gesubsidieerd door het ministerie van J&V. In 2025 wordt bepaald welke aspecten van de aanpak in onze standaard werkwijze kunnen worden geïntegreerd.

We zien steeds meer dat de on- en offline werelden van jongeren door elkaar heen lopen en elkaar versterken. Jeugdgroepen zijn minder grijpbaar: de netwerken van jongeren zijn fluïde en wisselen snel van samenstelling. De aanpak op deze hybride werkelijkheid vraagt de komende jaren extra aandacht.

Aanpak jonge straatdealers
In de Haagse wijken neemt de straathandel in hard- en softdrugs door met name jongeren toe. Tot voor kort werd dit louter strafrechtelijk aangepakt. Inmiddels legt de gemeente  aan jongeren die dealen op straat ook een last onder dwangsom op. Een last onder dwangsom, in combinatie met bestaande hulpverleningstrajecten, kan jongeren weerhouden van een loopbaan in de georganiseerde criminaliteit. Daarom vindt per casus een PGA lokaal overleg plaats, alvorens wordt overgegaan tot het opleggen van een last onder dwangsom. Tijdens dit overleg wordt ook per casus gekeken naar passende zorg en hulpverlening.

Voor de uitvoer van deze activiteit is een netto bedrag begroot van € 16,4 mln. verdeeld over € 30,5 mln. aan lasten en 14,1 mln. aan baten. Deze lasten worden ingezet voor personeel (€ 14,4 mln.) inkomensoverdrachten (€ 0,7 mln.) en inkoop (€ 15,4 mln.). De baten zijn opgebouwd uit inkomensoverdrachten vanuit met name het rijk (€ 13,2 mln.) en leges (€ 0,9 mln.).

De gemeente zorgt ook in 2025 voor de strand- en zwemveiligheid. De Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) geeft uitvoering aan het strandveiligheidsbeleid. Hiervoor wordt samengewerkt met andere hulpdiensten, zoals de KNRM. Elk voorjaar wordt de gemeenteraad geïnformeerd over de inzet op het strand (RIS318848 ).

• De VRH zorgt in de maanden mei tot en met september dagelijks voor het toezien op en redden van baders, zwemmers en watersporters in het brandingsgebied. Hiervoor worden naast de lifeguards van de VRH ook de lifeguards van de Haagse Vrijwillige Reddingsbrigade (HVRB) ingezet.
• De VRH zorgt voor het plaatsen van de hulpposten van waaruit de lifeguards opereren, voldoende capaciteit op de bewakingsdagen en middelen zoals vaartuigen, voertuigen, communicatieapparatuur en redvesten.
• Strandbezoekers worden gewaarschuwd voor gevaarlijke situaties, bijvoorbeeld door het gebruik van de vlaggen.
• De gemeente voorziet in publiekscampagnes om het bewustzijn van strandbezoekers te vergroten en draagt zorg voor het verspreiden van de polsbandjes om zoekgeraakte kinderen gemakkelijker ter herenigen met hun ouders.

Binnen deze activiteit zijn in totaal € 1,7 mln. aan lasten begroot die in het geheel als gemeentelijke bijdrage beschikbaar worden gesteld aan de VRH voor de uitvoer van de strandveiligheid.

De VRH voert als wettelijk verplichte gemeenschappelijke regeling taken uit op het gebied van brandweerzorg, regionale rampenbestrijding en crisisbeheersing en geneeskundige hulpverlening. De doelstellingen van de VRH zijn beschreven in de meerjarenbegroting 2025 - 2028 van de veiligheidsregio (RIS319003 ).  Als uitvoeringsdienst – die voor het grootste deel uit de brandweer bestaat – heeft de begroting van de VRH vrijwel volledig betrekking op personele en materiele lasten.
De VRH staat 24 uur per dag, 7 dagen in de week klaar voor veiligheid en zorg in de regio. Hierbij gaat het om dagelijkse incidenten waarmee de brandweer en meldkamers te maken hebben, maar ook om de voorbereiding op en/ of incidentbestrijding rondom grootschalige gebeurtenissen. Hierbij werken de brandweer, GHOR, politie en gemeenten nauw met elkaar samen. Afhankelijk van de onderwerpen, wordt deze samenwerking uitgebreid met andere partners zoals het Hoogheemraadschap van Delfland en Defensie. Als basis voor deze multidisciplinaire samenwerking wordt periodiek een regionaal risicoprofiel (RIS314625 ), regionaal beleidsplan Rampenbestrijding en Crisisbeheersing (RIS314625 ) en een regionaal crisisplan vastgesteld.

De Veiligheidsregio heeft in de meerjarenbegroting 2025 – 2028 (RIS319003) een brede omschrijving van de uitvoering van haar taken opgenomen. Het betreft onder andere:

• De uitvoering van regionale brandweerzorg. Binnen de gehele regio ontvangt elke gemeente vergelijkbare brandweerzorg. Voor het 24/7 bestrijden van incidenten bestaat de operationele dienst uit beroepsmedewerkers en vrijwilligers, verdeeld over 23 kazernes (waarvan 6 in Den Haag). Ook worden de taken van de meldkamer brandweer uitgevoerd. Daarnaast adviseert de brandweer over het veilig inrichten van de omgeving (zoals woonwijken), (brand)veilig bouwen en het gebruik van gebouwen, het versterken van de zelfredzaamheid van inwoners en het zo goed en veilig mogelijk maken van een brandweerinzet door middel van maatregelen in de omgeving of het gebouw. Deze taken worden risicobeheersing genoemd.
• De uitvoering van geneeskundige hulpverlening. Binnen de VRH bestaat dit uit de GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) en de geneeskundige meldkamer (GnkM). De GHOR is o.a. verantwoordelijk voor de inzet en coördinatie van het optreden van de geneeskundige (hulp)diensten bij incidenten. Dat betreft onder meer ambulancediensten, ziekenhuizen, huisartsen en GGD. De geneeskundige meldkamer omvat mede de MKA die, de ambulancemeldingen verwerkt.
• De uitvoering van regionale rampenbestrijding en crisisbeheersing. In regionaal verband werken de brandweer, geneeskundige kolom, gemeenten en politie samen op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing. Hierbij wordt de focus primair gelegd op het dagelijkse werk van de hulpdiensten (“99% van het werk”), en vindt de voorbereiding op rampen en crises als een afgeleide daarvan plaats. Op deze manier wordt voorkomen dat de voorbereiding op rampen en crises op zichzelf staat en onvoldoende aansluit bij het werk van de hulpdiensten.

Voor de uitvoer van deze activiteit is in totaal een netto bedrag van € 58,3 mln. begroot verdeeld over € 60,3 mln. aan lasten en 2,0 mln. aan baten. Het grootste deel van de lasten bestaan uit de gemeentelijke bijdrage (€ 57,5 mln.) aan de veiligheidsregio voor de uitvoer van haar taken. Daarnaast is er voor de lasten (€ 2,0 mln.) van de regeling functioneel leeftijdsontslag een budget opgenomen voor de toevoeging aan de bestaande bestemmingsreserve (€ 3,3 mln.) voor deze regeling.  Daarnaast is een budget opgenomen voor de realisatie en vervanging van brandkranen (€ 0,2 mln.) in de openbare ruimte.